Bahçeniz İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

Sulama Sistemleri, Bitkisel Peyzaj Uygulamaları, Periyodik Bakım Hizmetleri, Çorlu Peyzaj, Trakya Peyzaj

Bahçeniz İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

3 Eylül 2018 Bakım & Haber 0

BAHÇE

Bir bahçe kurma birçoğumuzun değişmez rüyasıdır. Bahçenin dünyamıza sulh ve huzur getirdiği bir gerçektir. Ne var ki başlangıçta acemilikten kaynaklanan hatalar bizi düşündüğümüzden çok daha fazla yorar. Bu yorgunluğun sonucunda duyacağımız yılgınlık duygusu bizi çok büyük bir doyumdan uzaklaştırabilir bahçeden.

Oysa bahçe kurma düşündüğümüz ve korktuğumuz gibi çok fazla yorucu değildir, yeter ki bazı ana kuralları en başta uygulayalım ve işe nereden koyulacağımızı bilelim. Katı kuralları peş peşe sıralamak gibi bir amacımız yok, ilk önerimiz çevrenize dikkatle bakmanız ve detaylı bir şekilde incelemeniz bahçe çalışmalarının başarısı en önce sabırdan geçer. Başlangıç için en değerli ve en kusursuz ipuçları bulunduğunuz bölgenin bitki örtüsüdür. Bulunduğunuz bölgenin genel ve mevsimsel iklim ve toprağını iyi tanımak, başarınızın ve onun ardından gelecek olan mutluluğunuzun ilk koşulu olacaktır. Hiç bir zaman gelişi güzel bitki satın alıp bahçeyi doldurmayın. Manzarayı, rüzgârı, komşuları ve bahçenin eğimini göz önünde bulundurun. Eğer zamanınız yoksa bir peyzaj mimarına danışmanızda yarar var.

 

 

Bahçe oluştururken dikkat edilmesi gereken noktalar

  • Birçok bahçe ünitesini bir arada kullanmak: örneğin çardak, sebze bahçesi, çeşme, meyve bahçesi, çim alanlar, heykel, vs.
  • Gereğinden fazla geçit yaparak parselleri küçültmemek!
  • Bitki tarhlarını belirledikten sonra alanın tamamını kaplayacak bir şekilde düzenlememek!
  • Çiçek renklerinin uyumuna özen göstermek!
  • Çiçek tarhlarında bitki seçimini yaparken bitkilerin olgunluk dönemlerinde ulaşacakları boy ve yoğunluğu araştırmak!

Bahçe duvarlar ya da bölmeleri

Duvarlar düz bir alanda hareket yaratmak için ideal göz aldatma üniteleridir. Eğik bir alanda da  toprağın kaymasını engellediği gibi bitkilerinde yayılmasını sağlar. Bahçe duvarı oluşturmak bir uzmanın işidir. Köylerimizde sıkça gördüğümüz arasına sıva koymadan yapılmış olan adına ”kuru duvar” denen taş duvar tipi görünüşü çok güzel ama dış etkenlere karşı savunmasızdır. Bu malzemelerin seçiminde; bulunduğunuz yöre ve evinizin tipi çok önemlidir (kent evi, köy evi, vs.). taş, tuğla, ahşap, örgü teller, beton sütunlar gibi.

 Bahçe merdivenleri

Özellikle eğimli bahçelerde merdivenler işlevlerinin yanı sıra her iki yada ekilecek bitki türleriyle bahçeye özel bir zenginlik katar. Bir bahçenin eğimi %10’u geçiyorsa merdiven yapmak gereklidir. Bir bahçe merdiveni gizli olmalı, göze batmamalı bitkilerle kaynaşmalıdır. Dik bir alanda merdivenlerin uzunlamasına inmesine gerek yok, tam tersi kıvrılarak inmesi araziyi hem geniş gösterir hemze ona yumuşak bir eğim kazandırır. Merdivenler çok basit malzemelerden kaba taşlar, inşaat artıkları kalaslar, ya da destekle tutturulmuş mıcırlardan veya değişik taş çeşitlerinden yapılabilir. Kullanılacak malzemeden çok merdivenin oranları çok önemlidir, yüksek basamaklar çok yorucu olabilir. Merdiven şekli ve malzemede aynı duvar konusunda olduğu gibi yöre, evin biçimi ve malzeme göz önünde bulundurulur.

Bahçe çitleri

Bir bahçenin en önemli unsuru olan çitlere nedense fazla önem vermeyiz. Oysa bahçenin genel estetiğinde önemli bir yer kaplar. Çitlerde diğer bahçe üniteleri gibi bulundukları bölge, bahçenin genel yapısı ve içinde bulunan ev ya da evlerle uyum oluşturmalı. Küçük bahçelere çözüm getirmek daha kolaydır. Büyük evlere gelince, ev sahibinin ekonomik gücüyle doğru orantılı olarak çitleri oluşturmak olası. Ayrıca rüzgâr kesici niteliği olan ağaçlar bitki çitleri ya da sarmaşıklar kaba ama emniyetli çitleri kısa bir süre sonra kaplayabilir. Çitlerin yükseklikleri de çok önemlidir. Küçük bahçelerde çok yüksek çitler kısa bir süre sonra içinde oturanları boğar.

Bahçe aydınlatması

Bahçe’nin gecesi de var. Eve ulaşma, yaz geceleri bahçede oturma, kış geceleri pencereden dışarıyı izlemek istediğimizde bazı bölümlerin aydınlatılması için doğru bir aydınlatma bahçenin kuruluş aşamasında gerçekleşmelidir. Çok fazla ışıklandırma bahçeyi futbol alanına benzetir, az aydınlatmada bahçeden yararlanmayı azaltır. Geçitler, merdivenlerin başlama ve bitme noktaları önemli ışıklandırma noktalarıdır. Örneğin merdivenlerin tümünün aydınlatılması yerine bir kaç basamakta bir aydınlatma yeterlidir. Gizli aydınlatma hem işlevsel, hem de estetik olacaktır. Bahçenizde bulunan kimi ağaçların gizli aydınlatılması da geceleri bahçeye güzel bir görünüm verebilir.

İklim

Bahçenizi hangi iklim kuşağında kuruyorsunuz? Kışları sert ve şiddetli geçen kara ikliminde mi? nem oranı yüksek deniz kenarlarında mı? Ilıman geçen Akdeniz kuşağında mı?

Yoksa gece ve gündüz sıcaklıkları farklılık gösteren ova ikliminde mi? bunun için evinizde bulunan bir atlastan yâda çocuklarınızın coğrafya kitabından ülkemizin hangi iklim kuşağında bulunduğuna bakın. Uluslararası iklim kuşağı numaralandırmasına göre ülkemiz 6-10 kuşağında bulunuyor. 6 kışları en soğuk geçen yüksek yaylalar (Erzurum yaylası gibi), 9 ise sıcak ve kurak Akdeniz bölgesi Mersin, Finike gibi.

Ayrıca, her bölgenin, hatta her bahçenin kendine özgü mikro klima denen bir küçük iklimi vardır. Örneğin aynı yerde bulunan deniz kenarındaki bahçeyle, denizden uzak yüksek yörede bulunan bahçe ısı farklılığı gösterecektir. Birincisi Akdeniz iklimi diğerimde ılıman yayla iklimi özelliğini taşıyabilir. Bu durumu bahçeye de indirgemek olası,       bahçesizinde bir mikro kliması var; bahçenizin bir bölümü güney doğuya bir diğeri de kuzey batıya bakabilir. Her ikisine de aynı bitkiyi ekerseniz birinden birinin sizi düş kırıklığına uğratacağı gerçektir. Bu örneği daha da genişletebiliriz: ışığı ve suyu çeken bir ağacın altına dikeceğimiz bitkileri kuru toprak ve gölge isteyen bitkilerden seçmeliyiz.

 Toprak

Söze bahçıvanın altın kuralı ile başlayalım. Nitelikli toprak= güzel bitki. İyi bir bahçıvan toprağını bitkilerinden üstün tutar; kendisine en iyisini sunması için onunla çalışır. Ünlü bir bahçıvan: ”bahçenin ne olacağına toprağın karar verdiği gerçeği her zaman göz ardı edilir, geçerli olan ender bitkiler değil, onlardan en iyi ve güzel şekilde yararlanmaktır bu çok kez düşünüldüğünden daha fazla düş gücü gerektirebilir,” demiş.

Nitelikli toprak deyince hemen aklımıza bol funda toprağı içeren kara toprak gelmesin. Bitki seçimini yapmadan önce toprağı iyice incelemek gerekir. Kimi bitkiler killi (leylak, gül, mor salkım) kimileri asitli (kamelya, açelya) kimileri de kumlu toprağı sever (lale, anemon, vs.) toprağımızı iyi tanırsak çok az hatayla bahçemizi kurma şansını elde ederiz. Bu şekilde yapboz kuralına güler geçeriz. Bitkileri yapılarına uygun olmayan toprağa da dikebilirsiniz. İşler yolunda gidiyor gibi görünse de zamanla onlardan gelişme beklemeyin. Her bitki en önce iklimini daha sonrada toprağını ister.  Bahçeyi çevreleyen yörede bulunan ağaç, bodur ağaç ve otlar bu konuda bize fikir verebilir. Toprağımızı iyi tanımakla ona getireceğimiz katkıları daha iyi saptamış oluruz. Katkı maddeleri birbirine benzese de toprağın gereksinimi olan humusla (geçirgenliği sağlar), verimini arttırmaya yarayan ilave besinleri birbirine karıştırmamak gerekir. Birincisi bitkiler içinde büyüdüğü destek, ikincisi de toprağın verimini arayan katkı maddeleridir.

Toprağımızı tanımanın iki yolu var birincisi analizini yaptırmak, diğeri de yapısını elle incelemek. Birinci yol daha bilimsel ikinci yol ise biraz deneysel.

Sulama

Tüm canlılar gibi bitkilerinde büyük çoğunluğu sudan oluşmuştur. Bazılarının hücrelerinde %90 oranında su vardır. Bitkiler ışık ve suyla büyür. Özellikle büyüme aşamasındaki bitkilerin daha çok su gereksinimi vardır. Suyu emmeyi sağlayan bitki kökleri doğal bir pompa görevini görür. Aldığı suyu terleme yoluyla yumuşak dokuları, gözenekleriyle ve yapraklarıyla dışarı atar. Küçük bir örnek verelim: 20 metre boyunda bir ağaç senede 1000 ton su atar. Günlük tüketimin boyutlarını görmek için ilginç bir getirim değil mi? bitkilerin hepsi aynı oranda su istemez. Birçoklarının su kayıplarını engelleyen doğal bir koruma yöntemleri vardır. Ayrıca ağaçların gövdelerinde bulunan kabuklar  besisuyunu koruyan önemli surlardır.

Bahçenizi kurarken en önemli ayrıntılardan biride iyi bir sulama sistemi kurmaktır.

Otomatik sulama

Otomatik sulama yeni bir sistem olduğundan bahçıvanlar tarafından henüz tanınmıyor. Oysa başta biraz pahalıya gelecek bu sistem zaman içinde hem paradan hem zamandan büyük tasarruf sağlayacaktır. Bir tatile çıktığınızda ya da sorunlu olarak bir süre için teras ya da bahçenizden uzak kaldığınız zaman dönüşte solmuş çiçekler, ya da sararmış çimler görmek istemiyorsanız otomatik sulama sizin için ideal. Bu yöntem uzman kişilerce bahçenin kuruluşu sırasında yapılırsa çok kolaylık sağlar. Şu var ki eski ve oluşumunu tamamlamış bir bahçede bu yöntemden yararlanabilir. Profesyonel ve  uzman olarak  otomatik sulama sistemi kuran bir firma olduğumuzu aklınızdan çıkartmayın! Büyük bahçe âşıkları için otomatik sulamanın en güzel tarafı yaz aylarında gece belirli bir saatte siz uyurken bahçenin sulanması. Ertesi sabah sulanmış çimler parıldayan çiçeklerle güne uyanmak hiçte fena sayılmaz.

 Çim

Çim bahçelerin vazgeçilmez bitki örtüsüdür. Yemyeşil, bakımlı, içinde yabani otları olmayan çim alanın seyrine diyecek yoktur doğrusu. Ne var ki bu nazlı güzel umduğumuzdan çok bakım ve zaman ister. Her şeyden önce şunu bilmeliyiz ki biçilmeyen çim yoktur. Tek zahmeti biçmek değildir çimin ama günlerin ne çabuk geçtiğini bahçenizde size çim gibi gösteren başka bir bitki yoktur. Çim yapılacak alan iyi hazırlanır ve kuralları yerine getirilirse on sene kalabilir.

 Çim ektikten sonra dikkat edilmesi gerekenler:

Çim büyümeden hatta güçlenmeden üstlerinde yürümemek. Tohumların yerlerinden kaymaması için, suyun bir yerde toplanmaması, göllenme yapmamasını sağlamak, tohumlara çok meraklı olan kuşları kaçırtmak için ses çıkaran ve ürküten torbalar ya da alüminyum plakalar asmak. Çim alan çok büyük değilse ilk kesimi çim makası ile yapmak.

  Çim bakımı

Yıllar boyu yemyeşil, güzel bir çime sahip olmanın kuralı ona iyi bakmaktır. Sulamanın dışında gereken bakım için doğru ve nitelikli gereklere sahip olmalısınız. Temizliği de çok önemlidir ne denli iyi bakılırsa bakılsın çim kuru yapraklar, solmuş çiçekler, vs. gibi bitki atıklarıyla kirlenir. Biçme işleminden sonra güzel bir tırmıkla çim atıklarını üst üste bir kaç kez temizlemeliyiz. Arada bir özel temizleme gereci ile toprağını havalandırmalıyız. Bu işlem mantar ve yosunun oluşmasını engeller. Dipleri temiz çimler sağlıklı büyür ve yeşili çok parlak olur.

  Biçme

Sıklığı mevsim koşullarına ve çimin cinsine göre değişen birincil bakım biçmedir. Buğdaygiller ailesinin bir ferdi olan çim bütün hemcinsleri gibi ilkbaharda ve sonbaharda çabuk büyür.  Bu nedenle bu aylarda daha sık budama isterler. Yaz sıcağında ise daha seyrek budamak çimi sıcağa karşı korur. Çiminizi her hafta budayabilirseniz bitkiyi zedelemeden kesmiş olursunuz. Çimi boyunun üçte birinden  fazla kesmeyin. Bir süre ihmal ettiyseniz ve büyüme çok hızlı olduysa istenen boya gelmesi için bir kaç gün üst üste budayın. Üstüne basılan ve yaşlanan çimin 4,5 cm, basılmayan süs amaçlı çimin boyunun da 3 cm olması gerekir. Çim daima kuruyken kesilir. Ağaç yâda çiçek tarhlarının çimle kesiştiği kısımlar özel bir çim biçme gereci yâda makasla yapılmalıdır.

 Çim sulama

Sıcaklık özellikle 20 derecenin üzerine çıktığında sulama şarttır. Suyun köklere iyice işlemesi için mt2 ye 3-4 litre su gerekir. Toprağa gömülü otomatik sulama sistemi çimi nemli tutar ve otomatik ayar istenilen  en elverişli zamanda devreye girerek gerektiği kadar sular. Yaz aylarında gece sulamaları çok yararlıdır. Çimin güneşten yanmasını, mantarların oluşmasını bu şekilde engelleriz. İlkbahar ve sonbahar aylarında sabah erken sulama daha yararlıdır. Boyu kısa bir çim daha seyrek sulamayla yetinebilir, tersi durumunda sulamayı sıklaştırmalıyız.

Çim’in verimini arttırmak

Kısa kesilmiş bir çim uzun olana göre daha çok gübre ister. Azot(N) buğdaygillerin büyümesini çabuklaştırır ve darbelere (yürümek, oturmak, yatmak ya da oyun gibi) karşı konulmasını sağlar. Özellikle ilkbahar başında uygulanacak azot ağırlıklı bir gübre yıpranmış çimin çok çabuk toparlanmasını sağlar. Bunun için 100 mt2 için ilkbaharda ve sonbaharda iki kez 5 kg’lık azot ağırlıklı çim gübresi yeterlidir. Bu ürünü bizden temin edebilirsiniz.

Budamanın önemi

Önlem almak tedaviden önce gelir; hastalıkların çoğu aşınmış bölgelerden içeriye açılan yaralardan oluşur. Bu çok kez bitkinin ölümüyle sonuçlanır. Kırılmış dallar, aşınmış ağaç gövdeleri iltihap kapmak için hazır bekler. Aynı biz insanlarda olduğu gibi açık bir yara zamanla kangrene dönüşür ve hasta ihmal sonucu ölür ya da sakat kalır. Gözünüze çarpan bütün hasta dalları kısmın hemen üstündeki tomurcuk yanından  çok ilerlemiş bir durumda ise gövdeyle birleştiği yerden kesin. Kestiğiniz bölgeyi anında koruyucu macun, (ülkemizde aşı macunu denir) yoksa odun kömürü, hiç biri yoksa çamurla kapatın. Bir ağaç ya da bodur ağacı yakından izlediğimizde en çok çiçek alan bölgenin dış dalların ucu olduğunu görürüz. Bunun nedeni bu bölgenin güneş ışığından daha fazla yararlanmasıdır. Güneş ışığından yararlanmayan sıkışık orta bölümde birçok mantar hastalığı oluşabilir. Sağlıklı dış dallar yalnızca güzel çiçek vermekle kalmaz çelik almak için bitkinin hormon düzeyini en üst noktaya çıkarır; bu nedenle sağlıklı çelikler dış dallardan elde edilir.  Bir bitkinin taze sağlam dallar edinmesiyle kocamış dalları kesebilir bu işlemle de söz konusu bitkiyi gençleştirebiliriz. Bahçelerinizin uzak kısmında tek başına bırakılmış ağaçlar dört bir yandan gelişir ve güzel bir görünüme sahiptir. Şu var ki yoğun bir gruplaşmada iyi şekillenmeleri gerekebilir. Bu durumda budama devreye girmelidir; bu durum daha çok çit amaçlı düzenlemelerde ortaya çıkar.  Şekil verme işlemlerinde hemen sonuca gidileceği düşüncesi yanlıştır, bu işlem uzun sürede belli olur; ayrıca budama yanlış yapılmışsa sonuç düşünüldüğünden daha çok kötü sonuç verir. Bir ağaç ya da bodur ağaç dalları üzerinde beliren tomurcukları sayesinde büyür. Beslenmeleri dallarından gelen besi suyu (usare) sayesinde olur. Senelik budamanın dışında bütün kesme işleri dallardaki tomurcuklar göz önünde bulundurularak yapılır. Ciddi budama da besi suyu 2-3 tomurcuk arasında kalır, oysa hafif budamalarda bu oran 6-7 tomurcuk arasınadır. Bu nedenle ciddi budamalarda güçlü bir filiz çıkar diğerin de ise zayıf olur.

Çelikleme yöntemi

Çelikleme nedir?  Çelikleme anaç bitkiden bir bölüm alıp onu bağımsız bir bitki ya da bitkiler haline getirmektir. Bitki bu şekilde yaşamını sürdürmekle kalmayıp zamanla kendi belli başına bir bitki haline gelir.

Neden çelikleme yapılır? Birçok bitki tohum üretmez, ya da tohumları bulunduğumuz bölgede olgunlaşmaz ve bu tohumlar çok kez anaç bitkiden farklılıklar gösterebilir. Çok eski zamandan beri çelikleme bitkileri çoğaltmanın en doğru yöntemi olarak biliniyor. Çeliklemeyle elde edilen genç fidanlar (bir kaç konu dışında) anaç bitkinin özelliklerini taşır.

Bahçenizin bir köşesini yararlı otlara ayırmayı unutmayın

Eskiden çayırlara çıkılıp toplanır ve kurutulur ve gerektiği zaman kullanılırdı. Büyük kentlerde  ot toplayacak çayır kalmadığı için bahçelerde oda yoksa saksılarda yetiştiriliyor. Birçoğu kokulu olan bu güzel doğal otların yemek ve salatalara kattığı tadın dışında sağlık içinde yararlı olduğunu hepimiz biliriz. Gerçekte bütün ilaçların kökeni otlara dayanıyor ama sentetik ilaçların yaygınlaşmasıyla bu otlara duyulan ilgide azaldı. Birçok yararlı hastalıkların önleyicisi olarak bilinen bu yararlı otları hiç değilse bahçemizden eksik tutmayalım. Kendi ellerinizle yetiştirdiğiniz hormonsuz bir maydanoz hem elinizin altında her dem hazır, hem de görüntüsü güzel hem de yararlı. Bahçenizin  bir köşesinde maydanoz, nane, kekik, adaçayı, fesleğen neden olmasın.

 

 

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir